Benzodiazepinen

Wat zijn benzodiazepinen?

Benzodiazepinen, vaak ‘benzo’s’ genoemd, zijn medicijnen met een rustgevende en ontspannende werking. Ze worden ook wel aangeduid als slaappillen, kalmeringsmiddelen of ‘pammetjes’ (omdat veel namen eindigen op ‘pam’). Bekende merknamen zijn Seresta en Valium.

Artsen kunnen benzodiazepinen voorschrijven bij ernstige angst, onrust of slaapproblemen. De medicijnen helpen tijdelijk, maar lossen de onderliggende problemen niet op. Daarom is het belangrijk om naast medicatie ook te werken aan de oorzaak van de klachten.

Verslavende werking en risico’s

Benzodiazepinen kunnen snel verslavend werken. Dit betekent dat:

• Het lichaam gewend raakt aan het medicijn en je steeds meer nodig hebt voor hetzelfde effect.

• Je ontwenningsverschijnselen kunt krijgen als je stopt.

• De werking na verloop van tijd afneemt, waardoor het effect minder wordt.

Gebruik benzodiazepinen altijd in overleg met een arts en lees de bijsluiter goed door. Langdurig gebruik kan leiden tot afhankelijkheid en moeilijkheden bij het stoppen.

Benzodiazepinen bij slaapproblemen

Sommige benzodiazepinen maken slaperig en ontspannen de spieren. Ze worden kortdurend of langdurend voorgeschreven bij slaapproblemen.

⚠ Belangrijk: Gebruik slaapmiddelen niet langer dan twee weken om afhankelijkheid te voorkomen. Door gewenning verliezen ze hun werking.

Kortwerkende benzodiazepinen (2-6 uur)

Deze middelen helpen vooral bij het inslapen:

• Brotizolam (Lendormin)

• Loprazolam (Dormonoct)

• Midazolam (Dormicum)

• Nitrazepam (Mogadon)

• Temazepam (Normison)

• Zolpidem (Stilnoct)

• Zopiclon (Imovane)

Langwerkende benzodiazepinen (8-12 uur)

Deze middelen helpen bij het doorslapen:

• Diazepam (Valium, Stesolid)

• Flurazepam (Dalmadorm)

• Lorazepam (Temesta)

• Lormetazepam (Noctamid)

• Nitrazepam (Mogadon)

• Oxazepam (Seresta)

Benzodiazepinen bij angst of onrust

Benzodiazepinen werken kalmerend en vlakken emoties af. Ze worden soms voorgeschreven bij langdurige angst of spanning, maar helpen minder goed bij paniekaanvallen.

⚠ Belangrijk: Gebruik deze middelen bij angst niet langer dan twee maanden om afhankelijkheid te voorkomen.

Veelvoorkomende benzodiazepinen bij angst en onrust:

• Alprazolam (Xanax)

• Bromazepam (Lexotanil)

• Chloordiazepoxide (Librium)

• Clobazepam (Frisium)

• Clorazepinezuur (Tranxène)

• Diazepam (Valium)

• Lorazepam (Temesta)

• Oxazepam (Seresta)

• Prazepam (Reapam)

Bijwerkingen van benzodiazepinen

Benzodiazepinen kunnen vervelende bijwerkingen hebben, zoals:

• Vermoeidheid en sufheid

• Concentratieproblemen en vergeetachtigheid

• Spierzwakte, wat kan leiden tot struikelen of vallen

• Somberheid en minder zin in sociale contacten

• Verminderde coördinatie en reactiesnelheid

• Minder zin in seks

• Angst en prikkelbaarheid

⚠ Let op: Benzodiazepinen kunnen ervoor zorgen dat je gevaarlijke situaties onderschat, zoals deelname aan het verkeer.

Heb je last van bijwerkingen? Overleg dan met je arts, psychiater of apotheker.

Afbouwen en stoppen

Het is belangrijk benzodiazepinen niet plotseling te stoppen, maar geleidelijk af te bouwen. Dit helpt ontwenningsverschijnselen te verminderen. Overleg altijd met een arts of psychiater over het afbouwen.

Veelvoorkomende fysieke ontwenningsverschijnselen

• Stijfheid

• Maagproblemen

• Grieperig gevoel

• Duizeligheid

• Problemen met zicht

Veelvoorkomende psychische ontwenningsverschijnselen

• Angst

• Slapeloosheid en nachtmerries

• Geheugen- en concentratieproblemen

• Somberheid of depressieve klachten

• Overgevoeligheid voor licht, geluid en aanraking

• Hallucinaties

Meestal verdwijnen de ontwenningsverschijnselen na enkele weken, maar soms kunnen ze langer aanhouden. Bij ernstige ontwenningsklachten kunnen taperingstrips helpen. Bespreek dit met je arts.

Alternatieven voor benzodiazepinen

Bij angst, stress en slaapproblemen kunnen andere behandelingen helpen. Denk aan:

✔ Psychotherapie (bijv. cognitieve gedragstherapie)

✔ Ontspanningstechnieken (mindfulness, ademhalingsoefeningen)

✔ Structuur en slaapgewoonten verbeteren

✔ Meer bewegen en een gezond dagritme

Wil je professionele hulp? Neem contact op met je huisarts of een verslavingszorginstelling.