Pijnmedicatie

Er zijn verschillende soorten pijnmedicatie, zoals opioïden.

Opioïden zijn sterke pijnstillers. Ze worden vaak voorgeschreven bij erge pijn na een ongeluk of operatie, bij kanker, of aan het einde van het leven. Soms krijgen mensen opioïden bij langdurige pijn, ook al is het niet altijd nodig. Ongeveer 1 miljoen mensen in Nederland gebruiken opioïden voor langdurige pijn. Meer dan 1% daarvan gebruikt oxycodon.

Let op: pijnmedicatie heeft bijwerkingen.

Opioïden kunnen geestelijke en lichamelijke bijwerkingen hebben en zijn erg verslavend. Je hebt vaak steeds meer van het middel nodig om hetzelfde effect te voelen. Dit heet gewenning of tolerantie.

Langdurig gebruik van opioïden kan er ook voor zorgen dat je gevoeliger wordt voor pijn. Hierdoor blijf je de pijnstillers soms langer gebruiken dan nodig is. Dit heet centrale sensitisatie. De combinatie van meer pijn voelen en gewend raken aan de medicatie, maakt de kans op verslaving groot.

Stoppen is vaak moeilijk.

Het is vaak lastig om in één keer te stoppen met opioïden. Stoppen kan nare ontwenningsverschijnselen geven, zoals zweten, angst, en spierpijn. Dit kan het idee geven dat je de medicijnen nog steeds nodig hebt. Zo word je geestelijk en lichamelijk afhankelijk van de pijnmedicatie.

Hoe vaak komt het voor?

Je bent niet de enige. Meer dan 200.000 mensen in Nederland gebruiken langer dan 3 maanden opioïden. Dit aantal groeit steeds.

Veel voorkomende opioïden:

Tramadol
Oxycodon
Fentanyl
Morfine
Buprenorfine
Methadon
Heroïne

Grote kans op verslaving.

Als je opioïden gebruikt, raakt je lichaam er snel aan gewend. Je hebt steeds meer nodig voor hetzelfde effect. Opioïden werken op het endorfine- en dopaminesysteem in de hersenen. De kans op een serieuze verslaving is groot, vooral als je langer dan 2 tot 4 weken gebruikt.

Mogelijke bijwerkingen:

Sufheid, moeheid, weinig energie.
Misselijkheid, buikpijn, obstipatie, jeuk, duizeligheid.
Meer en vaker willen gebruiken.
Gevoeliger worden voor pijn.
Ontwenningsverschijnselen bij minderen.
Concentratieproblemen, vergeetachtigheid.
Onrustig gevoel, hallucinaties.
Somberheid, stemmingswisselingen.
Angst en paniek.
Vlak en leeg gevoel, minder interesse in relaties.
Veranderingen in je persoonlijkheid.
Slaapproblemen.
Weinig motivatie om te stoppen.

Wat te doen bij bijwerkingen:

Als je last hebt van bijwerkingen, neem dan contact op met je arts. Stop niet zomaar met de medicatie zonder advies.

Alternatieven voor opioïden:

Er zijn ook andere manieren om met pijn om te gaan, zoals fysiotherapie, mindfulness, of andere medicijnen die minder verslavend zijn.

Ondersteuning bij stoppen:

Er zijn verschillende manieren om hulp te krijgen bij het stoppen. Je kunt contact opnemen met je huisarts, een verslavingskliniek, of een psycholoog voor begeleiding.

Afbouwen met taperingstrips:

Als je wilt stoppen met opioïden, is het vaak beter om dit geleidelijk te doen. Dit kan met behulp van taperingstrips, waarbij je stap voor stap de dosis verlaagt. Vereniging Afbouwmedicatie kan je hierbij helpen. Ze geven advies en begeleiding bij het veilig afbouwen van medicatie. Dit maakt het afbouwen minder zwaar en verkleint de kans op ontwenningsverschijnselen.

Hoe pijn werkt

Pijn is een waarschuwingssysteem van ons lichaam. Het signaleert mogelijke schade of dreiging, zelfs als er geen fysieke schade aantoonbaar is. Dit “alarm” helpt ons om onszelf te beschermen. Wanneer zware pijnstillers dit alarm dempen, raakt het brein in de war: het denkt dat het gevaar nog niet weg is en versterkt daarom het pijnsignaal. Hierdoor heb je steeds meer medicatie nodig om de pijn te verzachten, wat een vicieuze cirkel creëert.

Natuurlijke pijnstilling raakt verstoord

Normaal gesproken helpt het lichaam zelf om pijn te verminderen door natuurlijke stoffen, zoals neurotransmitters, vrij te geven. Deze natuurlijke pijnstilling wordt echter onderdrukt door het gebruik van zware pijnstillers. Omdat het lichaam de pijn al ‘kunstmatig’ gedempt ervaart, stopt het met zijn eigen pijnregulatie. Dit kan de pijn uiteindelijk versterken.

Het immuunsysteem speelt ook een rol

Daarnaast beschouwt het immuunsysteem de stoffen in pijnstillers als indringers en activeert het een afweerreactie. Dit kan het pijnsysteem nog gevoeliger maken. Het resultaat is dat je lichaam steeds alerter wordt op pijn, waardoor je meer pijn voelt, ondanks de medicatie.

Hoe doorbreek je de cirkel?

Het doorbreken van deze vicieuze cirkel is een intensief proces. Dit gebeurt door medicatie geleidelijk af te bouwen, activiteiten langzaam op te bouwen en het brein gerust te stellen met veilige signalen. Het begrijpen van pijn – bijvoorbeeld dat het niet altijd betekent dat er fysieke schade is – helpt hierbij. Het vraagt tijd en geduld, en deskundige begeleiding is cruciaal.

Tips voor veilige medicatie-inname:

Neem de medicatie precies zoals voorgeschreven door je arts.
Neem nooit meer dan de aanbevolen dosis.
Deel je medicijnen nooit met anderen.

Non-farmacologische benaderingen voor pijnbeheersing:

Er zijn steeds meer behandelingen beschikbaar die geen medicijnen nodig hebben, zoals cognitieve gedragstherapie (CBT), mindfulness, en fysiotherapie. Deze behandelingen kunnen helpen om beter met pijn om te gaan en het gebruik van opioïden te verminderen of zelfs te vermijden.

Multidisciplinaire benadering:

Een multidisciplinaire aanpak waarbij verschillende zorgverleners samenwerken, kan helpen om de behandeling van chronische pijn beter af te stemmen op jouw specifieke situatie. Dit kan onder meer bestaan uit medische zorg, psychologische ondersteuning, en fysiotherapie.

Gepersonaliseerde zorg:

Sommige mensen reageren anders op pijnmedicatie door genetische verschillen. In de toekomst kan gepersonaliseerde zorg, die rekening houdt met jouw unieke genetische profiel, helpen om de meest effectieve en veilige behandeling te vinden.

Gebruik van technologie in pijnbeheersing:

Er zijn tegenwoordig apps en andere technologieën beschikbaar die kunnen helpen om je pijn beter te begrijpen en te beheersen. Vraag je zorgverlener naar digitale hulpmiddelen die je kunnen ondersteunen in je behandeling.

Risicofactoren voor opioïdengebruik:

Mensen met een geschiedenis van depressie, angst, of andere psychische problemen hebben een hoger risico om afhankelijk te worden van opioïden. Het is belangrijk om dit met je arts te bespreken voordat je begint met deze medicatie.

Langetermijneffecten van opioïden:

Langdurig gebruik van opioïden kan ook invloed hebben op je immuunsysteem en hormonen. Bespreek deze mogelijke langetermijneffecten met je arts als je opioïden gebruikt of gaat gebruiken.

Ervaringsverhaal:

“Na mijn operatie kreeg ik oxycodon voorgeschreven om de pijn te beheersen. In het begin leek het de perfecte oplossing. De pijn was bijna niet te verdragen, en de medicatie hielp me om door de dagen heen te komen. Als moeder van twee jonge kinderen en echtgenote van een hardwerkende man, wilde ik er snel weer bovenop komen, zodat ik voor mijn gezin kon zorgen.

Maar al snel merkte ik dat ik de pillen niet alleen meer nodig had voor de pijn. Ze begonnen mijn enige manier te worden om de dag door te komen. Ik voelde me constant moe, futloos en steeds verder verwijderd van mijn gezin. Mijn man merkte dat ik anders werd. Ik was prikkelbaar, had weinig geduld met de kinderen, en ik voelde me vaak leeg en somber. De dingen die me vroeger gelukkig maakten, gaven me nu geen vreugde meer.

Ik wist dat er iets mis was, maar stoppen leek onmogelijk. De pijn kwam terug zodra ik minder pillen nam, en ik voelde me ziek en angstig. Het idee om zonder oxycodon te leven maakte me doodsbang. Ik was bang dat ik de pijn niet zou aankunnen en dat ik mijn gezin in de steek zou laten. Ik voelde me gevangen, alsof de pillen de baas over me waren geworden.

Uiteindelijk besefte ik dat ik hulp nodig had. Mijn huisarts verwees me naar een verslavingsarts, en samen begonnen we met het afbouwen van de medicatie. We gebruikten taperingstrips om de dosis stap voor stap te verlagen. Het was een langzaam en soms moeilijk proces, maar ik voelde dat ik beetje bij beetje de controle terugkreeg over mijn leven.

Tijdens dit proces kreeg ik veel steun van mijn man en familie. Ze hielpen me door de moeilijke momenten heen en gaven me de kracht om door te zetten. Na enkele maanden was ik helemaal van de oxycodon af. Ik voelde me niet alleen lichamelijk beter, maar ook mentaal. Ik was weer de moeder en echtgenote die ik wilde zijn. Ik kon weer genieten van het leven, zonder dat de medicijnen me in hun greep hadden.

Als ik iets heb geleerd, is het dat het oké is om hulp te vragen. Het was moeilijk om toe te geven dat ik een probleem had, maar zonder die stap zou ik nu niet zijn waar ik ben. Er is altijd een weg uit, en je hoeft het niet alleen te doen.” - Ervaring van een moeder.

Zoek hulp.

Stoppen na lang gebruik van opioïden geeft vaak ontwenningsverschijnselen zoals angst, zweten, spierpijn, en slaapproblemen. Dit kan heel zwaar zijn. Het is ook gevaarlijk om ineens te stoppen. Zoek daarom hulp bij het stoppen. Dit kan bijvoorbeeld thuis met begeleiding van een arts en psycholoog, of met een opname. Vereniging Afbouwmedicatie kan ook ondersteuning bieden bij het geleidelijk afbouwen.

Page updated

Google Sites

Report abuse