Emoties

Emoties: Wat zijn ze, welke zijn er, en waarom zijn ze belangrijk?

Emoties zijn reacties van je lichaam en geest op wat er om je heen gebeurt. Ze helpen je te begrijpen hoe je je voelt en hoe je moet reageren op verschillende situaties. Emoties zijn een belangrijke manier om te leren wie je bent (identiteit) en hoe je met anderen en de wereld om je heen kunt omgaan.

Emoties kunnen soms eng zijn, en we proberen ze vaak te vermijden omdat ze pijn doen. Maar het is juist belangrijk om naar je emoties te luisteren, omdat ze je veel vertellen over jezelf. Ze laten je weten wanneer iets goed of juist niet goed gaat in je leven. Emoties helpen je te overleven door je snel te laten reageren op belangrijke situaties.

We leren over emoties vanaf het moment dat we heel jong zijn. We kijken naar hoe onze ouders of verzorgers reageren op onze emoties en leren zo wat oké is en wat niet. Als je ouders je gevoelens begrijpen en erkennen, leer je op een gezonde manier met emoties omgaan ("Ik zie dat je verdrietig bent, dat is oke"). Maar als emoties worden genegeerd of afgewezen, kun je later moeite hebben om goed met gevoelens om te gaan ("Stel je niet aan!").

Emoties helpen je ook om contact te maken met anderen (verbinding) en om met de uitdagingen van het leven om te gaan. Ze laten je weten wat je nodig hebt (behoeften). Als je begrijpt wat je nodig hebt, kun je stappen zetten om die behoeftes te vervullen. Ook laten emoties (je gevoel) je zien wat je voelt, niet alleen voor anderen, maar ook voor jezelf. Ze geven je richting en helpen je keuzes te maken in een vaak chaotische wereld.

De donkere kant van je gevoelens

Negatieve ervaringen kunnen soms aanvoelen als een grote, donkere schaduw in je binnenste. Deze schaduw kan lijken op iemand of gebeurtenis die je in het verleden pijn heeft gedaan. Veel van je emotionele reacties heb je namelijk lang geleden al geleerd. Om die reacties te begrijpen, is het belangrijk eerst te weten wat emoties zijn.

Er zijn verschillende basis emoties, zoals bang, boos, blij, bedroefd, beschaamd. Naast deze basis emoties nog vertakkingen zoals: walging, en verbazing of interesse. Bijvoorbeeld: angst voel je als je iets engs meemaakt, zoals voor een groot publiek spreken. Verdriet voel je als je iets of iemand verloren hebt. Boosheid kan ontstaan als iemand je grenzen overschrijdt, en vreugde kun je voelen bij een leuke gebeurtenis, zoals een verjaardagsfeestje. Sommige emoties maken je actief, terwijl andere je juist rustig maken.

Er zijn meer onaangename emoties dan fijne emoties. Dat komt doordat onaangename emoties belangrijk zijn voor onze overleving. Ze zorgen ervoor dat je alert blijft en snel kunt reageren als er gevaar dreigt. Verdriet helpt je bijvoorbeeld om verlies te verwerken en steun van anderen te krijgen, terwijl boosheid je helpt je grenzen te bewaken. Deze emoties kunnen vervelend zijn, maar ze zijn heel nuttig. Als je vecht tegen je emoties, kunnen ze erger worden. Maar als je ze accepteert , ze leert verdragen,  ze er laat zijn, worden ze vaak minder zwaar.

Hoe emoties je gedrag beïnvloeden

Het goed omgaan met je emoties noemen we emotieregulatie. Dit is heel belangrijk voor je geestelijke gezondheid. Als je moeite hebt met het reguleren van je emoties, kan dat leiden tot problemen zoals angst, depressie, ruzies of boosheid. Emotieregulatie betekent dat je je emoties herkent, begrijpt en op een gezonde manier uit, zonder dat ze je leven overnemen.

Emoties kunnen soms voelen als golven in de oceaan: ze komen en gaan en kunnen heel intens zijn. Het is belangrijk om te leren hoe je je emoties kunt herkennen. Bijvoorbeeld: als je boos bent, kun je merken dat je hart sneller klopt en dat je spieren gespannen zijn. Als je bang bent, krijg je misschien zweethanden en wil je het liefst wegrennen. Door te letten op wat je lichaam doet, kun je beter begrijpen wat je voelt en waarom. "Luister naar het gefluister van je lichaam, voordat het schreeuwt." 

Soms doen we ons anders voor dan we ons eigenlijk voelen (masker). Misschien doe je alsof je boos bent, terwijl je eigenlijk verdrietig bent en behoefte hebt aan troost. Dit kan ervoor zorgen dat mensen niet begrijpen wat je echt voelt en je daardoor niet kunnen helpen zoals je nodig hebt. Maar als je eerlijk bent over je gevoelens, is de kans groter dat je krijgt wat je echt nodig hebt om je beter te voelen.

Oude patronen loslaten

Soms blijven emoties uit het verleden ons beïnvloeden, zelfs als ze nu niet meer nuttig zijn. Als je bijvoorbeeld als kind vaak bang was, kun je je als volwassene ook snel angstig voelen. Er zijn verschillende redenen waarom je moeite kunt hebben met het reguleren van je emoties. Traumatische ervaringen, zoals verwaarlozing, mishandeling of veel stress in je kindertijd, kunnen ervoor zorgen dat je moeilijk met je gevoelens om kunt gaan. Ook als je als kind niet veilig gehecht bent aan een volwassene, kun je later problemen hebben met het verwerken van emoties.

Het loslaten van oude patronen begint met het herkennen van je gevoelens. Het is belangrijk om jezelf toestemming te geven om te voelen wat je voelt, ook al is het eng. Zoek steun bij iemand die je vertrouwt en neem kleine stapjes om je angst of verdriet te begrijpen en los te laten. Door nieuwe, positieve ervaringen op te doen, kun je langzaam leren dat de wereld veiliger is dan je misschien dacht.

Je angst delen met iemand die je vertrouwt kan je ook helpen. In plaats van je angst te negeren of te verstoppen, kun je hem beter toelaten en naar jezelf luisteren. Dit kan ervoor zorgen dat je angst minder sterk wordt. Zelfcompassie en opkomen voor jezelf kunnen ook helpen. Je kunt voor jezelf opkomen zonder anderen weg te stoten, en je kunt leren omgaan met kritiek, zelfs als dat pijn doet. Ook is het belangrijk om anderen toe te laten, zelfs als je bang bent om weer gekwetst te worden.

Waarom echte emoties belangrijk zijn

Je voelt je beter en functioneert beter als je bewust bent van je echte emoties, zelfs als ze pijnlijk zijn. Emoties helpen je ook om goed met anderen om te gaan. Als je blij bent, straal je dat uit naar anderen en dat helpt je om vrienden te maken. Als je verdrietig bent, kunnen anderen je helpen als je hen laat weten hoe je je voelt. Jouw echte emoties helpen je te ontdekken wat je nodig hebt, van jezelf en van anderen.

Vastzittende en verwarrende emoties kunnen veranderen als je bereid bent ze onder ogen te zien en eraan te werken. Schrijf je gevoelens bijvoorbeeld op in een dagboek, doe ademhalingsoefeningen om rustig te worden, of praat met iemand die je vertrouwt. Dit zijn manieren die je kunnen helpen om je emoties beter te begrijpen en los te laten. Met steun van iemand anders die je begrijpt, wordt dit proces een stuk makkelijker.

Bij Levenswerk GGZ geloven we dat het werken met emoties een van de krachtigste manieren is om te helen en te groeien. Onthoud dat het herkennen en begrijpen van emoties de eerste stap is naar het vinden van emotioneel welzijn.

Samenvatting

Emoties zijn een belangrijk deel van ons leven. Ze helpen ons te begrijpen wat we voelen en hoe we moeten reageren. We hebben zowel aangename als onaangename emoties, en beide zijn belangrijk voor ons welzijn. Door je emoties te herkennen, te begrijpen en er op een gezonde manier mee om te gaan, kun je beter voor jezelf zorgen en sterker in het leven staan. Het verwerken van emoties kan moeilijk zijn, maar met steun en de juiste technieken kun je leren om er op een goede manier mee om te gaan.